آیین زندگی اسلامی ایرانی
آیین زندگی اسلامی ایرانی

آیین زندگی اسلامی ایرانی

خطر زیبایى بدون جهات دینى و اخلاقى

یکى از اولیاى الهى در عالم رویا دید سه حاجت وى بر آورده شده است . او براى مشورت با خانواده اش و بررسى مشکلات زندگى خویش با وى به گفتگو پرداخت تا از این موهبت غیبى هر چه بیشتر بهره برد و کمبودهاى زندگى خانوادگیش را جبران نماید. همسر او خواست : شوهرش از خدا بخواهد وى زیباترین زنان زمان خود گردد، مرد نیز این خواسته (دلخواه زن ) را به پیشگاه الهى معروض داشت و دعایش مستجاب شد، در نتیجه زن از زیباترین زنان زمان خود محسوب گردید... ولى متاءسفانه شیادان ثروتمند و خوشگذران و جوانان حریض و مجرد چشم طمع به آن زن دوخته و پیوسته به تعقیب کردنش پرداختند. تاءسف بارتر اینکه بى ظرفیتى ، غرور و خود بینى زن او یک طرف و عدم برخوردارى او از سرمایه لازم تقوا از طرف دیگر، سبب شد که به پرتگاه نزدیک شود، لذا رفته رفته به بیراهگى قدم گذاشت . ادامه چنین وضع افکار شوهر را مضطرب ساخت و لکه ننگى براى فرزندان و کانون خانواده فراهم آورد. سرانجام آن مرد با تقوا با دلى پرخون زن را نفرین کرد. خداوند نیز زن را مسخ نمود و به کیفر رسانید... .(1) 

اگر زیبایى ظاهرى (در زن ) تواءم با صفا و پاکى و جمال باطنى نباشد در چنین صورت ، این ظریفترین مخلوق الهى به مرتبه بعد حیوانى و شهوات جنسى انحطاط پیدا مى کند و به یک وسیله عیاشى و شهوترانى تبدیل خواهد شد.

((فیلسین شاله )) میگوید:

((یک قیافه و صورت زیبا آن است که هم خطوط متناسب داشته باشد و هم سجایاى انسانى مانند تفکر و لطف و مروت و صداقت را نشان بدهد و هر قدر بیشتر صفات قلبى و فکرى را نمایان سازد، بیشتر زیباست )).(2) 

صورت زیباى ظاهر هیچ نیست 

اى برادر سیرت زیبا بیار آدمى را عقل باید در بدن 

ور نه جان در کالبد دارد حمار 

دیر و زود این شکل و شخص نازنین 

خاک خواهد گشتن و خاکش ‍ غبار ((سعدى ))

((ویکتور هوگو)) مى گوید:

((اصولا هر زن عفیف ، زیبا و دلپسند است وجاهت تواءم با وقار و عفت به زن قدرتى مى دهد که قوى ترین مردان را یاراى مقاومت در برابر او نیست ، بلکه آنها را به خضوع و تعظیم در مقابل خویش وادار مى سازد)).(3) 

همسر زیباى نازا 

عن ابى الحسن الرضا (علیه السلام ): قال : قال رسول الله (صلى الله علیه و آله و سلم ) ((لرجل تزوجها سوداء ولودا، ولا تزوجها حسناء عاقرا، فانى مباه بکم الامم ، یوم القیامة ، او ما علمت ان الولدان تحت العرش یستغفرون لابائهم یحضنهم ابراهیم وتربیهم سارة فى جبل من مسک وعنبر وزعفران .(4)

امام رضا (علیه السلام ) فرمود: رسول اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرموده است : با زن سیاه چهره اى که ولود (بچه آور) باشد، ازدواج کنید و با زن زیبایى که عقیم باشد، تزویج نکنید.(5) من روز قیامت با شما در میان امتهاى دیگر مباهات خواهم کرد. مگر نمى دانى که بچه ها در زیر عرش ‍ براى پدران خود استغفار مى کنند. حضرت ابراهیم (علیه السلام ) از آنها سرپرستى کرده و ساره آنها را تربیت مى نماید.


ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1-سفینة البحار، جلد 1، ص 376. 

2- شناخت زیبایى ، ص 141. 

3- مسند الامام الرضا، جلد 2، ص 255 - کافى ، جلد 5، ص 334. 

4- مسندالامام الرضا، جلد 2، ص 255 - کافى ، جلد 5، ص 334. 

5-باید دانست نازایى تنها به خاطر عیب دستگاه تولیدى نیست بلکه اختلال سلامت در اعضاى بدن ، بروز جنگها، مسمومیتهاى مزمن ، استعمال مرفین ، الکل و سیگار زیاد از عوامل نازایى است .

جمال و زیبایی

حدثنا دارم بن قبیصة قال : ((حدثنا على بن موسى الرضا عن ابیه عن ابائه عن على بن ابیطالب (علیه السلام ) قال : قال رسول الله (صلى الله علیه و آله و سلم ) اطلبوا الخیر عند حسان الوجوه ، فان فعالهم احرى ان تکون حسنا.(1)

((دارم بن قبیصه )) از حضرت رضا (علیه السلام ) از پدرانش از حضرت على (علیه السلام ) روایت کرده که رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمود: از زیبارویان همواره طلب خیر کنید، زیرا زیبایى صورت نشانه آن است که افعال آنها هم نیکو باشد.

پر طاووس در اوراق مصاحف دیدم 

گفتم این منزلت از قدر تو مى بینم بیش 

گفت : خاموش که هر کس که جمالى دارد 

هر کجا پاى نهد، دست نیارندش پیش

عن ابى الحسن الرضا (علیه السلام ): ((من سعادة الرجل ان یکشف الثوب عن امراءة بیضاء. (2)

امام رضا (علیه السلام ) فرمود: از (نشانه هاى ) خوشبختى مرد (شوهر) این است که همسرى سفید رخ داشته باشد و در مقام خلوت ، لباس را از تن همسر سفید روى ، (مطلوب ) در آورد.

تردیدى نیست در فرمایش امام هشتم (علیه السلام )، جمال و زیبایى به عنوان یک امتیاز، نه یک اصل زیربنایى (در امر ازدواج ) شناخته شده است ، و هر که در مرحله گزینش همسر، معیار انتخابش در محدوده همین عامل خلاصه گردد و صرفا به عنوان ملاک اصلى به آن بنگرد و ارزشهایى اصیل همچون کفویت ، اصالت خانوادگى ، ایمان ، اخلاق همسر منتخب را از یاد ببرد یا آنها را در درجه دوم اهمیت قرار دهد (به عنوان فرع به اینگونه امور بنگرد) دیر یا زود پشیمان مى شود و همین زیبایى گرفتاریهاى فراوانى را براى او به بار خواهد آورد. خوشبختانه پیشوایان گرامى دین مقدس اسلام ، خطر چنین موضوعى را به پیروان خود اعلام داشته و همواره به آنان توصیه نموده اند (در مساءله انتخاب همسر) با مشاهده صورت زیبا و اندام موزون و حرکات دلنشین کسى مسحور و دلباخته او نشوند، بلکه متوجه جهات ایمانى و اخلاقى او باشند تا پیوندشان مستمر و بادوام بماند.(3)


ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1-مسند الامام الرضا (علیه السلام )، جلد 1، ص 287. 

2- وسائل الشیعه ، جلد 14، ص 36، حدیث 1 - فروع کافى ، جلد 5، ص 335. 

3- الف : قام رسول الله (صلى الله علیه و آله و سلم ) خطیبا فقال : ایها الناس ، ایاکم و خضراء الدمن ، قیل یا رسول الله ! وما خضراء الدمن ؟ قال : المراءة الحسناء فى منبت السوء. (کافى ، جلد 5، ص 332)

روزى رسول اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) برپا خاست و به مردم فرمود: بپرهیزید از گیاه سبزو خرمى که در سرگین (کنار منجلاب ) پرورش یافت است . سؤ ال شد: اى رسول خدا، مقصود از این سخن چیست ؟ فرمود: مرا زن زیبایى است که در خانواده بد و محیط فاسد پرورش یافته است .

ب : من تزوج امراءة لجمالها جعل الله جمالها وبالا علیه . (وسائل الشیعه ، جلد 14، ص 32)

هر کس زنى را صرفا به جهت زیبایى او انتخاب کند، همان زیبایى زن و بال و گرفتارى براى مرد خواهد شد. ج : من تزوج امراءة لا یتزوجها الا لجمالها لم یرفیها ما یحب ، ومن تزوجها لمالها لا یتزوجها الا له وکله الله الیه ، فعلیکم بذات الدین . (وسائل الشیعه ، جلد 14، ص 31)

هر کس زنى را صرفا براى جمالش انتخاب کند، از او بهره اى نبیند و کسى که زنى را براى مالش برگزیند، خداوند وى را به آن ثروت واگذار کند. پس بر شما لازم است در انتخاب همسر متوجه جهات دینى او باشید.

معرفى مبتلایان به آلودگى هاى اخلاقى

معرفى مبتلایان به آلودگى هاى اخلاقى :

الف : میگساران 

قال على بن موسى الرضا (علیه السلام ):

ایاک ان تزوج شارب الخمر، فان زوجته فکاءنما قدت الى الزنا ولا تصدقه اذا حدثک ولا تقبل شهادته ، ولا تاءمنه على شى ء من مالک فان ائتمنته فلیس ‍ لک على الله ضمان ، ولا تؤ اکله ولا تصاحبه ولاتضحک فى وجهه ، ولا تصافحه ، ولا تعانقه ، وان مرض فلا تعده ، وان مات فلا تشیع جنازته .(1) 

امام رضا (علیه السلام ) فرمود:

از تزویج دختر خود به شارب الخمر اجتناب کن ، زیرا اگر چنین کنى ، مثل این است که براى زنا واسطه شده اى و هرگاه سخن گوید، او را تصدیق نکن و شهادت و گواهى او را قبول ننما و او را به هر چیزى از مال خود امین قرار نده و اگر امین گردانى از طرف خدا بر تو ضمانتى نیست و با او هم غذا و هم صحبت نباش و به روى او لبخند نزن و با او مصافحه و روبوسى و معانقه نکن و اگر مریض شد، به عیادتش نرو و اگر مرد، جنازه او از تشییع نکن .

ما بعث الله نبیا الا بتحریم الخمر.(2) 

خداوند هیچ پیغبرى را مبعوث نکرد، مگر اینکه به او دستور داد که شراب را حرام شده و ممنوع اعلام کند. قال على بن موسى الرضا (علیه السلام ): ان الله تعالى حرم الخمر لما فیها من الفساد، وبطلان العقول فى الحقایق وذهاب الحیاء من الوجه ... وهو یورث مع ذلک الداء الدفین .(3) 

امام رضا (علیه السلام ) فرمود: خداوند شراب را حرام کرده ، زیرا منشاء فساد اجتماعى است ، عقل را از درک حقایق باز مى دارد، حیا را از روى شرابخوار مى برد و در مواجهه با مردم شرم نمى کند. به علاوه باعث بیمارى نهانى در اعضاى داخلى بدن مى شود.

یکى از جراید طبى آمریکا ضمن بیان وراثت صفات زشت ، خصوصا زیانهاى اعتیاد به شرابخوارى ، تاریخ یک خانواده را چنین نقل مى کند:

در سال 1827 زنى که در آلودگى و انحراف شهرت کامل داشت ، در گذشت . در ظرف چند سال شماره فرزندان و نوادگان او به 800 نفر رسید که 700 نفر آنها در فواصل مختلف ، به علت ارتکاب جرم و اعمال خلاف به دادگاهها جلب شده و به کیفر رسیدند. از این 700 نفر، 47 نفر به مرگ محکوم گردیدند. از همین خانواده فاسد 127 روسپى به وجود آمد که خود فروشى مى کردند. 342 نفر، افراد تنبل و آواره بار آمدند که دقیقه اى از افراط در شرابخوارى کوتاهى نداشتند.

البته زیانهاى اعمال ننگین این افراد تنها متوجه مردم نبود، بلکه مبلغى نیز دولت را متضرر کردند، زیرا دولت در جریان بازداشت و محاکمات افراد این خانواده جمعا (900000) لیره صرف نموده بود.(4)

ب : گرفتاران به آفت جهل 

از شرایط اساسى توفیق در امر انتخاب همدم ، توجه داشتن به عقل اوست . همدم نادان ، مایه ناراحتى و ملالت خاطر است و ممکن است در مواقعى زیان و ضررهاى جبران ناپذیرى هم به بار آورد. اگر کسى به دام همسر نادانى بیفتد، باید یک عمر به عذاب و شکنجه روحى دچار شود. لذا زندگیش تباه خواهد شد، زیرا مدارا کردن با نادان هم چندان کار آسانى نیست ، بلکه از سخت ترین مراتب رنج است .

قال على بن موسى الرضا (علیه السلام ): ((صدیق الجاهل فى تعب )).(5) 

امام رضا (علیه السلام ) فرموده است : ((کسى که در زندگى همنشین نادان دارد، همواره در زحمت و نادانى است )). البته نادانى و کوته فکرى مراتب و درجاتى دارد و هر قدر آدمى نادانتر باشد، خطر زندگى با او بیشتر است . نشانه هاى جاهل در روایات (6)

جاهل کسى است که :

1- با نداشتن علم و دانش مدعى دانابودن خویش است .

2- با هر کس همنشینى کند، به او ستم نماید.

3- نسبت به زیر دست گردن فرازى نماید.

4- بدون تفکر و تدبر سخن مى گوید.

5- اگر سخن گوید، در گفتار ادب و نزاکت را رعایت نمى کند.

6- اگر ساکت ماند، در حال غفلت است .

7- هرگاه فتنه اى به او روى آورد، به سوى آن مى رود و خود را به هلاکت مى افکند.

8- اگر فضیلتى ببیند، از آن روى بگرداند و در انجام آن سستى نشان مى دهد.

9- از گناهان گذشته اش نترسد و در آینده از ارتکاب معاصى دست برندارد.

10- در انجام کارهاى خیر سستى و اهمال ورزد و به هرچه از دستش رود (در مورد اغتنام از فرصتهاى نیک ) بى اعتنا باشد. 

11- فریب هواى نفس و آرزویش را مى خورد.

12- عمرش در طلب مال کوشد.

13- بنده شهوت است .

14- پیوسته بر آرزوهایش اعتماد کند و به کم کارى روى آورد.

15- هر چیزى را در غیر جاى خود گذارد (هر کارى را در غیر موقعش به جاى آورد).

16- همیشه در حال افراط (تندروى ) و یا تفریط (کندروى ) است .

17- بدون سعى و عمل ، خواستار درجات عالیه است .

18- از شناختن خویش عاجز است .

19- هرگاه خشمگین شود، سرو صدا کرده ، به قیل و قال پردازد.

20- فریفته گفتار چاپلوس (که زشت را براى او زیبا و نصحیت را براى او ناخوشایند دارد) مى شود.

21- بدون تعجب و شگفتى مى خندد.

22- علمش با کردارش منافات دارد.

23- آنچه خود به جا مى آورد، بر مردم زشت مى شمارد.

24- زبان او کلید مرگش است .

25- نعمت در دست او، مانند بستانى زباله دان است .

26- با آنکه ناپایدارى و بى وفایى دنیا را مى بیند، باز به آن دل مى بندد و تکیه مى کند.

27- با یک سنگ دوبار مى لغزند و از یک سوراخ دوبار گزیده مى شود.

28- از آنچه دانا به آن انس دارد، گریزان است .

29- همچون صخره اى است که آبش جارى نشود. درختى است که چوبش ‍ سبز نمى گردد.

30- زمینى است که گیاهش بیرون نمى آید.

31- هر چه نعمت و دارایى به او روى آورد، زشتى و ناسپاسى او بیشتر مى شود.

32- تقصیر و کوتاهى خود را نمى شناسد و از افراد خیرخواه هم پند نمى پذیرد.

33- به هر چیزى که محال است ، تمایل دارد.

34- از هر که از او عذر خواهى کند، چشم پوشى نکند.

35- پا را از گلیم و حد و مرز خود بیشتر دراز مى کند.

36- در احسان و نیکى کردن به دیگران بخل مى کند.

37- پیوسته در امورى که براى وى سودمند نیست ، به جستجو و کاوش ‍ مى پردازد.

38- بدون حساب دوستان خود را عوض مى کند.

39- بدون اظهار دلیل و اعلام حجت با دیگران قطع رابطه مى کند.

40- دوست را از دشمن باز نمى شناسد.

41- با هر کس (بدون آزمایش او) اظهار دوستى و اعتماد مى نماید.

42- در موارد بیجا بخشش مى کند.

43- در نگهدارى اسرار خویش ناتوان است .

44- وجود او براى یک انسان عاقل ، به منزله یک بیمارى مزاحم و رنج آور است .

45- دوست خود را فریب مى دهد، میل او را به کارهاى ناپسند تحریک مى کند و سرانجام آلوده اش مى سازد.

10 - جمال و زیبایى

حدثنا دارم بن قبیصة قال : ((حدثنا على بن موسى الرضا عن ابیه عن ابائه عن على بن ابیطالب (علیه السلام ) قال : قال رسول الله (صلى الله علیه و آله و سلم ) اطلبوا الخیر عند حسان الوجوه ، فان فعالهم احرى ان تکون حسنا.(7)

((دارم بن قبیصه )) از حضرت رضا (علیه السلام ) از پدرانش از حضرت على (علیه السلام ) روایت کرده که رسول خدا (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرمود: از زیبارویان همواره طلب خیر کنید، زیرا زیبایى صورت نشانه آن است که افعال آنها هم نیکو باشد. پر طاووس در اوراق مصاحف دیدم 

گفتم این منزلت از قدر تو مى بینم بیش 

گفت : خاموش که هر کس که جمالى دارد 

هر کجا پاى نهد، دست نیارندش پیش عن ابى الحسن الرضا (علیه السلام ): ((من سعادة الرجل ان یکشف الثوب عن امراءة بیضاء.(8) 

امام رضا (علیه السلام ) فرمود: از (نشانه هاى ) خوشبختى مرد (شوهر) این است که همسرى سفید رخ داشته باشد و در مقام خلوت ، لباس را از تن همسر سفید روى ، (مطلوب ) در آورد.

تردیدى نیست در فرمایش امام هشتم (علیه السلام )، جمال و زیبایى به عنوان یک امتیاز، نه یک اصل زیربنایى (در امر ازدواج ) شناخته شده است ، و هر که در مرحله گزینش همسر، معیار انتخابش در محدوده همین عامل خلاصه گردد و صرفا به عنوان ملاک اصلى به آن بنگرد و ارزشهایى اصیل همچون کفویت ، اصالت خانوادگى ، ایمان ، اخلاق همسر منتخب را از یاد ببرد یا آنها را در درجه دوم اهمیت قرار دهد (به عنوان فرع به اینگونه امور بنگرد) دیر یا زود پشیمان مى شود و همین زیبایى گرفتاریهاى فراوانى را براى او به بار خواهد آورد. خوشبختانه پیشوایان گرامى دین مقدس اسلام ، خطر چنین موضوعى را به پیروان خود اعلام داشته و همواره به آنان توصیه نموده اند (در مساءله انتخاب همسر) با مشاهده صورت زیبا و اندام موزون و حرکات دلنشین کسى مسحور و دلباخته او نشوند، بلکه متوجه جهات ایمانى و اخلاقى او باشند تا پیوندشان مستمر و بادوام بماند.(9)


ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ

1- بحارالانوار، جلد 79، ص 142 و میزان الحکمة ، جلد 4. ص 281. 

2- بحارالانوار، جلد 76، ص 135. 

3- مستدرک الوسائل ، جلد 3، ص 137. 

4- مجله کانون سردفتران ، سال 15، شماره 4 - 3. 

5- بحارالانوار، جلد 78، ص 352 

6-منابع : بحارالانوار، جلد 1، ص 129، تحف العقول ، غررالحکم . 

7- مسند الامام الرضا (علیه السلام )، جلد 1، ص 287. 

8- وسائل الشیعه ، جلد 14، ص 36، حدیث 1 - فروع کافى ، جلد 5، ص 335. 

9- الف : قام رسول الله (صلى الله علیه و آله و سلم ) خطیبا فقال : ایها الناس ، ایاکم و خضراء الدمن ، قیل یا رسول الله ! وما خضراء الدمن ؟ قال : المراءة الحسناء فى منبت السوء. (کافى ، جلد 5، ص 332)

روزى رسول اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) برپا خاست و به مردم فرمود: بپرهیزید از گیاه سبزو خرمى که در سرگین (کنار منجلاب ) پرورش یافت است . سؤ ال شد: اى رسول خدا، مقصود از این سخن چیست ؟ فرمود: مرا زن زیبایى است که در خانواده بد و محیط فاسد پرورش یافته است .

ب : من تزوج امراءة لجمالها جعل الله جمالها وبالا علیه . (وسائل الشیعه ، جلد 14، ص 32)

هر کس زنى را صرفا به جهت زیبایى او انتخاب کند، همان زیبایى زن و بال و گرفتارى براى مرد خواهد شد.

ج : من تزوج امراءة لا یتزوجها الا لجمالها لم یرفیها ما یحب ، ومن تزوجها لمالها لا یتزوجها الا له وکله الله الیه ، فعلیکم بذات الدین . (وسائل الشیعه ، جلد 14، ص 31)

هر کس زنى را صرفا براى جمالش انتخاب کند، از او بهره اى نبیند و کسى که زنى را براى مالش برگزیند، خداوند وى را به آن ثروت واگذار کند. پس بر شما لازم است در انتخاب همسر متوجه جهات دینى او باشید.

اخلاق

عن الحسین بن بشار الواسطى قال : ((کتبت الى ابى الحسن الرضا (علیه السلام ) ان لى قرابة قد خطب الى وفى خلقه سوء)) قال : ((لا تزوجه ان کان سیى الخلق )).(1)
((

حسین بن بشار واسطى )) به حضرت رضا (علیه السلام ) نامه اى نوشت که یکى از بستگانم درخواست وصلت با من دارد ولى بداخلاق است . حضرت در جواب فرمود: ((اگر اخلاقش بد است ، با او ازدواج نکن )).
راههاى کشف اخلاق :
الف - تحقیق از دوستان
ب - بررسى اخلاق خانواده
ج - گفتگو و معاشرت
عن المجاشعى ، عن الرضا (علیه السلام )، عن ابائه (علیهم السلام ) قال :
قال رسول الله (صلى الله علیه و آله و سلم ): النکاح رق ، فاذا نکح احدکم ولیدته فقد ارقها، فلینظر احدکم لمن یرق کریمته .(2) 
((مجاشعى )) از حضرت امام رضا (علیه السلام ) نقل کرده است که آن بزرگوار از پدران بزرگوارش روایت فرموده که رسول اکرم (صلى الله علیه و آله و سلم ) فرموده است :
نکاح (دختران خود را به نکاح مردان در آوردن ) به منزله کنیزى باشد، (مردان مخصوصا اعراب ، با زنان خود رفتار کنیزى مى نمودند) پس هرگاه کسى از شما دختر خود را به نکاح مردى در آورد، مانند آن است که او را به کنیزى داده ، پس البته باید هر یک از شما توجه و ملاحظه نماید که فرزند گرامى و عزیز خود را به کنیزى چه کسى در مى آورد (دقت و توجه کامل در دیانت و اخلاق و توانا بودن شوهر بر نفقه بنماید).


1-وسائل الشیعه ، جلد 5، ص 10 - بحارالانوار، جلد 103، ص 235 - مسندالرضا، جلد 2. ص 280. 
2- وسائل الشیعه ، کتاب نکاح .